ΤΟ ΜΕΛΙ ΚΑΙ ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΜΕΛΙΟΥ.

Μια από τις τροφές που συγκεντρώνει ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον κυρίως λόγω των θρεπτικών συστατικών του είναι το μέλι .

Το μέλι είναι μια φυσική γλυκαντική τροφή που παρουσιάζει έντονη αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή και κύταροπροστατευτική δράση.

Ένας αληθινός θησαυρός υγείας και δύναμη. H αξία του έχει εκτιμηθεί από τα πανάρχαια χρόνια:

Στους αιγυπτιακούς παπύρους , πριν από 3.500 χρόνια αναφέρεται το μέλι ως θεραπευτικό μέσο.

Στο βιβλίο της ζωής των αρχαίων Ινδών αναφέρεται ότι η ζωή παρατείνεται όταν στη καθημερινή τροφή υπάρχει το γάλα και το μέλι.

Το νέκταρ αποτελούσε την τροφή των αθανάτων Ολύμπιων Θεών. Με μέλι ανατράφηκε ο Δίας από τη νύμφη Μέλισσα.

Ο Ιπποκράτης συνιστούσε το μέλι για τη θεραπεία πολλών ασθενειών, το ίδιο και ο Αριστοτέλης που πίστευε ότι τι μέλι παρατείνει τη ζωή.

Οι Αιγύπτιοι προσέφεραν στους θεούς τους κηρήθρες με μέλι ως πολύτιμο δώρο αφοσίωσης και εξευμενισμού.

Θεραπεία με κολλύριο που περιείχε 20% μέλι σε ασθενείς με κερατοπάθεια στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Λιθουανίας, είχε ως αποτέλεσμα τη βελτίωση των οφθαλμολογικών αλλαγών.

Τα τελευταία πέντε χρόνια διεξάγονται πειράματα σε ελληνικά ερευνητικά ιδρύματα. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα των ερευνών τους που αφορούν:

α) Στη δράση του μελιού ενάντια σε βακτηριακά στελέχη (σταφυλόκοκκος, κολοβακτηρίδιο, κλεψιέλλα, ψευδομονάδα κ.α.) και 3 ανθρωπογόνων μυκήτων του γένους Candida. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας ήταν πολύ ενδιαφέροντα, αφού η εμφανιζόμενη θεραπευτική δράση του μελιού, συγκρίνεται και αποδεικνύεται σχεδόν ισότιμη με τη δράση των αντιβιοτικών που χρησιμοποιήθηκαν ως μάρτυρες.

β) Ενδιαφέροντα ήταν και τα αποτελέσματα της έρευνας που έδειξε ότι το μέλι έλατου Βιτύνας και Καρπενησίου, το μέλι πεύκου Ευβοίας και το μέλι από πορτοκαλιές Λακωνίας, εμφάνισαν εξαιρετικά υψηλή προστατευτική δράση στο κυτταρικό DNA, άρα και πολύ καλή αντιοξειδωτική δράση.


Θρεπτική Αξία του μελιού

Τα σάκχαρα του μελιού είναι απλά, απορροφούνται αμέσως, γι αυτό και το μέλι είναι μια γρήγορη πηγή ενέργειας για τον οργανισμό για του αθλητές τα παιδιά τις εγκύους τους αρρώστους, και για κάθε ταλαιπωρημένο οργανισμό.

Το μέλι έχει ανόργανα στοιχεία γνωστά σαν ιχνοστοιχεία, τα οποία παίζουν σπουδαίο ρόλο στο μεταβολισμό και στη θρέψη, είναι συστατικά του σκελετού και των κυττάρων, συμμετέχουν σε διάφορα ενζυμικά συστήματα και τέλος ρυθμίζουν την οξύτητα του στομάχου.

Η συγκέντρωση των βιταμινών που έχει το μέλι δεν είναι αρκετή για τις ημερήσιες ανάγκες μας, βοηθούν όμως για την απορρόφηση των ζαχάρων.

Το μέλι έχει αντισηπτικές ιδιότητες, είναι τονωτικό, αυξάνει το ρυθμό λειτουργίας της καρδιάς, μειώνει προβλήματος έλκους στο στομάχι και γενικά συμβάλλει στη καλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού.

Η κατανάλωση μελιού βοηθάει στη γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας σε περιπτώσεις αναιμίας λόγω σιδήρου που περιέχει.

Το μέλι βοηθά σημαντικά στο ταχύτερο μεταβολισμό του οινοπνεύματος με αποτέλεσμα να απαλλάσσεται κανείς γρηγορότερα από την κατάσταση μέθης.

Το μέλι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε χολίνη που βοηθά ιδιαίτερα άτομα που λόγω της καθιστικής εργασίας υποφέρουν από δυσκοιλιότητα.

Το μέλι έχει αντιμικροβιακή δράση και εμποδίζει την ανάπτυξη των βακτηρίων και άλλων παθογόνων οργανισμών . είναι χρήσιμο για την επούλωση και τον καθαρισμό ή την απολύμανση πληγών.

Παχαίνει το μέλι ?

Μια από τις πιο συχνές ερωτήσεις είναι αν μπορεί το μέλι να ενταχθεί σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους. Σίγουρα ναι. Παίρνουμε λιγότερες θερμίδες, πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και ικανοποιούμε το αίσθημα της ευχαρίστησης που αποζητούμε από ένα τρόφιμο.

Η τελική σύσταση του ώριμου μελιού που απολαμβάνουμε, διαφέρει τόσο από το λουλούδι που μάζεψε η μέλισσα το νέκταρ, όσο και από τον τρόπο που αποχωρίζεται από την κηρήθρα.

Μια τυπική όμως ανάλυση δίνει : γλυκόζη 34%, φρουκτόζη 41%, σουκρόζη 2.4%, νερό 18.3%.και πολύτιμα άλλα θρεπτικά συστατικά όπως σίδηρο, ασβέστιο, ψευδάργυρο, βιταμίνες του συμπλέγματος Β κα.

Το χρώμα του μελιού

Το χρώμα είναι χαρακτηριστικό της προέλευσης του μελιού. Κρέμ είναι το μέλι από λεβάντα, φλαμουριά – κίτρινο ηλιοτρόπιο, ραδίκι – καφέ καστανιά, ρείκι – μαύρο από μελίτωμα ή με πράσινες ανταύγειες έλατο, ιτιά. Τα σκοτεινόχρωμα μέλια είναι πλούσια σε ιχνοστοιχεία(κάλιο μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, νάτριο, κ.λπ. ) και συνεπώς έχουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία. Τα ανοιχτόχρωμα έχουν ωραίο άρωμα και γεύση.

Νοθεία και μέλι

Υπάρχουν τρείς ( 3 ) τρόποι με τους οποίους μπορεί να νοθευτεί το μέλι.

-       Με την προσθήκη ζάχαρης.

-       Με την προσθήκη υποβαθμισμένων μελιών.

-       Λανθασμένου χαρακτηρισμού. Δηλαδή ονομασία μελιού που να μην ανταποκρίνεται ούτε στο όνομα του αλλά ούτε στην γεωγραφική του προέλευση.

Σε κάθε περίπτωση νοθεία του ελληνικού μελιού είναι πολύ σπάνια.

Ελληνικό και όχι ξένο

Το ελληνικό μέλι ποιοτικά είναι καλύτερο από το εισαγόμενο για τους εξής λόγους:

1.   το εισαγόμενο μέλι έχει μεγαλύτερα ποσοστά υγρασίας, και έχει περισσότερο κίνδυνο να ξινίσει.

2.   τα εισαγόμενα μπαίνουν στην Ελλάδα φθηνά (2-3 ευρώ το κιλό και πουλιούνται ακριβά 5-15 ευρώ το κιλό) με αποτέλεσμα να κερδοσκοπούν κάποιοι σε βάρος του Έλληνα καταναλωτή.

3.   η τεχνολογία μελιού στη Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα προηγμένη, με αποτέλεσμα το ελληνικό μέλι να δέχεται την ελάχιστη τυποποίηση και επεξεργασία. Αντίθετα το εισαγόμενο μέλι είναι προϊόν τυποποίησης και προχωρημένης επεξεργασίας ( αγαίρεση γύρης, υπερβολικό ζέσταμα, χαρμάνια για να μην κρυσταλλώνει, αλλαγή του χρώματος κ.α.)

4.   η γεύση και η ποιότητα των ελληνικών μελιών λόγω χλωρίδας δεν συγκρίνεται με εκείνη των εισαγόμενων.

Συσκευασία μελιού

Η γυάλινη συσκευασία είναι καλή γιατί το γυαλί είναι ουδέτερο υλικό και δεν αντιδρά με το μέλι ώστε να αλλοιώσει την ποιότητα του.

Παράλληλα βλέπουμε τι αγοράζουμε (χρώμα, ρευστότητα, κρυστάλλωση, καθαρότητα).

Η τενεκεδένια συσκευασία βοηθάει περισσότερο στην διατήρηση της βιολογικής αξίας του μελιού γιατί δεν επηρεάζεται σημαντικά η βακτηριοστατική δράση του μελιού.

Τα πλαστικά βάζα που δεν αναγράφουν την ένδειξη "για τρόφιμα" είναι ακατάλληλα και πρέπει να αποφεύγονται.

Άρα το μέλι αποτελεί ένα τρόφιμο που θα έπρεπε να κατέχει βαρυσήμαντη θέση στο διαιτολόγιο μας. Το γεγονός ότι τα Ελληνικά μέλια υπερέχουν ποιοτικά ως προς τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους από τα μέλια άλλων χωρών, θα πρέπει να μας ενεργοποιεί περισσότερο όσον αφορά την ενημέρωση από τις ετικέτες.

 Να τις διαβάζουμε προσεκτικά και να επιδιώκουμε τυποποιημένα μέλι ελληνικής προέλευσης. 
Υπάρχουν δύο (2) κατηγορίες μελιού. Το ανθόμελο, που παράγεται από το νέκταρ ανθέων και τα δασόμελα, που παράγονται από εκκρίσεις εντόμων, κυρίως σε δασικά δένδρα (πεύκο-βελανιδιά-ελάτης). 

Το μέλι όταν έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά λαμβάνει την ονομασία του φυτού από το οποίο προέρχεται. 

Αυτό συμβαίνει και με το μέλι μελιτωμάτων, που παίρνουν κι αυτά την ονομασία των δένδρων που προέρχονται, Ελατόμελο, Πευκόμελο κ.α. 

Τα ζάχαρα του μελιού είναι απλά και άμεσα απορροφούνται από τον οργανισμό.

 Έχει αντισηπτικές ιδιότητες, αντιμικροβιακή δράση, δίνει ενέργεια, τονώνει και συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού.
Κάθε είδος  μελιού έχει τα δικά του χαρακτηριστικά που το κάνει να ξεχωρίζει από τα άλλα..


Έχουμε λοιπόν :

Μέλι Θυμαριού: Έντονα αρωματικό μέλι που αναδίνει γεύσεις που μένουν πολύ στο στόμα. Το χρώμα του είναι κίτρινο πορτοκαλί με κοκκινωπές αποχρώσεις. Κατατάσσεται στις καλύτερες ποικιλίες μελιού που υπάρχουν. Κρυσταλλώνει  σε χονδροειδή κοκκοποίηση, σε διάστημα 18 μηνών από την παραγωγή του. Χρησιμοποιείται σε ροφήματα ως καταπραϋντικό, ευνοεί τον ύπνο και για αναπνευστικές παθήσεις, προληπτικά. Είναι πλούσιο σε χαλκό και βόριο.


Μέλι πορτοκαλιάς: Έχει υπέροχο άρωμα και υπέροχη γεύση .Είναι ανοιχτόχρωμο και κρυσταλλώνει σε διάστημα λιγότερο των 3 μηνών από την παραγωγή του.


Μέλι Ηλίανθου: Είναι ανοιχτόχρωμο  κιτρινωπό μέλι με διακριτικό άρωμα και ευχάριστη γεύση. Κρυσταλλώνει γρήγορα, σε λιγότερο των 2 μηνών από την παραγωγή του. Είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία, ασβέστιο, βόριο και πυρίτιο.


Μέλι ερείκης: Είναι μέλι με υψηλή θρεπτική αξία γι αυτό και διατίθεται κύρια από καταστήματα υγιεινής διατροφής. Έχει έντονο άρωμα χαρακτηριστική γεύση με μια ελαφριά πικρίλα. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά  έχουν κερδίσει πολλούς απαιτητικούς καταναλωτές. Κρυσταλλώνει γρήγορα, σε λιγότερο από 3 μήνες. Το χρώμα του είναι σκούρο και είναι πλούσιο σε πυρίτιο, βόριο και βάριο.


Μέλι καστανιάς: Έχει έντονο άρωμα και γεύση με κάποια πικρίλα, το χρώμα του είναι κεχριμπαρένιο σκούρο. Κρυσταλλώνει αργά  σε 1 με 2 χρόνια περίπου. Έχει την φήμη ότι ευνοεί την κυκλοφορία του αίματος και έχει επουλωτικές ιδιότητες. Περιέχει κάλιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο και βάριο.


Μέλι από Πεύκο: Είναι μέλι που προέρχεται από μελιτώδεις εκκρίσεις είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία πρωτεΐνες και αμινοξέα, δεν κρυσταλλώνει.


Μέλι από βαμβάκι: Είναι ανοιχτόχρωμο και γίνεται άσπρο κατά την κρυστάλλωση που γίνεται σε λιγότερο από 3 μήνες. Περιέχει υπεροξείδιο του υδρογόνου.


Μέλι  Ελάτου: Είναι μέλι που προέρχεται από μελιτώδης εκκρίσεις ,έχει υπέροχη κριθαρένια γεύση με έντονο δασώδες άρωμα ενώ διατηρεί την χαρακτηριστική του γλύκα, έχοντας τις λιγότερες θερμίδες από όλα τα μέλια και δεν κρυσταλλώνει. Υπάρχει και η βανίλια Ελάτης που έχει ξεχωριστή εμφάνιση, χρώμα άσπρο και γεύση καραμέλας. Το μέλι ελάτης έχει αντιανεμικά, αντισηπτικά και διουρητικά χαρακτηριστικά ενώ είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία όπως το φώσφορο, κάλιο, ασβέστιο, θείο, μαγνήσιο, ψευδάργυρος, βόριο, σίδηρος και χαλκός.

 Μέλι ευκαλύπτου: Mέλι ανοιχτόχρωμο, κίτρινο με πρασινωπές ανταύγειες. Άρωμα έντονο με χαρακτηριστική γεύση, αρέσει σε πολλούς λάτρεις του είδους. Συνιστάται για κρυολογήματα μέσα σε ροφήματα.

 Μέλι κουμαριάς: Mέλι έντονα σκούρο, που όταν κρυσταλλώνει γίνεται καφέ ανοιχτό. Έχει έντονες αλλά ευχάριστες αναθυμιάσεις, ενώ στην γεύση έχει μια ασυνήθιστη πικρίλα. Το μέλι κουμαριάς είναι περιζήτητο από αυτούς που φτιάχνουν ξύδι από μέλι, επειδή δίνει τέλεια γεύση, ενώ λέγεται ότι συχνή χρήση του συγκεκριμένου μελιού ρίχνει την χοληστερίνη.  

Μέλι Ανθέων ( Ανθόμελο ): Είναι μέλι ανάμικτο από πλήθος μελισσοκομικών φυτών, όπου δεν υπερτερούν τα χαρακτηριστικά κανενός φυτού. Συνήθως η συλλογή γίνεται Μάιο Μήνα και είναι ανοιχτόχρωμο με εξαιρετικό άρωμα και γεύση. Είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία. 

 

Κρυστάλλωση μελιού και ποιότητα

Η κρυστάλλωση είναι φυσικό φαινόμενο που δεν προξενεί καμία αλλαγή στη θρεπτική και βιολογική ιδιότητα του μελιού. Σχετίζεται με τη φυτική προέλευση του μελιού και επηρεάζεται από τη χημική του σύνθεση. Οι παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην ταχύτητα της κρυστάλλωσης είναι η συγκέντρωση γλυκόζης και φρουκτόζης.

Η φρουκτόζη παραμένει υγρή αλλά η γλυκόζη κρυσταλλώνει γρήγορα. Η ισορροπία ανάμεσα στα δύο σάκχαρα είναι που καθορίζει την ταχύτητα κρυστάλλωσης του μελιού. Υπάρχουν δύο ακόμη παράμετροι που επηρεάζουν την ταχύτητα κρυστάλλωσης: το νερό και η θερμοκρασία.

Η κρυστάλλωση του μελιού πάνω από 30° c σταματάει, αυτός είναι και ο λόγος που μέσα στην κυψέλη παραμένει το μέλι υγρό.

Ένα κρυσταλλωμένο μέλι δεν είναι ούτε χαλασμένο ούτε νοθευμένο. Το κρυσταλλωμένο μέλι ρευστοποιείται εύκολα σε μπεν-μαρί, χωρίς να χάσει καμία από τις βιολογικές και θρεπτικές του ιδιότητες.