ΤΟ ΜΕΛΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

1/1

Featured Posts

“Αν η ζωή είναι ένα λουλούδι τότε ο έρωτας είναι το μέλι του.” 

Τον 4ο αιώνα π.Χ. ο μεγάλος μας ιατροφιλόσοφος Ιπποκράτης δίδασκε μέσα από τα συγγράμματά του ότι ‘’φάρμακό σας ας γίνει η τροφή σας και η τροφή σας ας γίνει φάρμακό σας’’.

Χιλιάδες χρόνια μετά αποδεικνύεται σωστός και πάνω του χτίζονται τα θεμέλια της σύγχρονης Ολιστικής Διαιτολογίας. Είχε αναφέρει πως το μέλι κάνει πιο ζωηρό το χρώμα του ανθρώπου ενώ ο Πυθαγόρας είχε διαπιστώσει πως το μέλι εξαφανίζει την κόπωση και δίνει ενέργεια σε έναν εξουθενωμένο οργανισμό. Ο Δημόκριτος με τη σειρά του απέδωσε τα πολλά χρόνια της ζωής του στο οινόμελο, το οποίο συνόδευε μαζί με άρτο καθημερινά.

Μερικά και μόνο παραδείγματα αποδεικνύουν πως από την αρχαιότητα το προϊόν αυτό είχε αναγνωριστεί για τις σημαντικές ευεργετικές του ιδιότητες στον άνθρωπο και σίγουρα δεν είναι τυχαίο πως τα τελευταία χρόνια, ο δυτικός κόσμος ανακαλύπτει ξανά το μέλι σαν τρόφιμο και σαν φαρμακευτικό βοήθημα. Η παγκόσμια παραγωγή ανέρχεται σε περίπου ένα εκατομμύριο τόνους και συνεχίζει να αυξάνεται ενώ η πρόκληση παραγωγής ποιοτικού μελιού είναι μεγάλη.

Όσο αφορά την χώρα μας, αν και θεωρούμαστε αυτάρκεις στον παραγωγικό τομέα και είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη σε πυκνότητα μελισσιών ανά μονάδα εδάφους ωστόσο ερχόμαστε τελευταίοι στην παραγωγή μελιού το οποίο φτάνει τα 10 κιλά ανά μελίσσι έναντι των 30 κιλών που είναι η μέση απόδοση των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών.

Το μέλι στην Αρχαία Ελλάδα

Η μέλισσα εμφανίζεται πρώτη φορά σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, πριν από περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια, βάζοντας το μέλι στην πρώτη θέση μη παρασκευασμένου ζαχαρούχου τροφίμου μέχρι τον 16ο αιώνα μ.Χ. Στον ευρύτερο Μεσογειακό χώρο τα πρώτα στοιχεία που καταγράφονται για την διατροφική και θεραπευτική του αξία έγκειται το 2700 π.Χ.

Πιο συγκεκριμένα, στην Αρχαία Ελλάδα η μέλισσα, το μέλι και το κερί κατείχαν περίοπτη θέση σε όλες τις κοινωνικές τάξεις και ομάδες. Από τις πινακίδες Γραμμικής γραφής Β της Κνωσού, των Μυκηνών και της Πύλου αντλούμε πολύτιμες πληροφορίες για τη διακίνηση μελιού, χωρίς όμως να αναφέρονται στοιχεία για συστηματική μελισσοκομία.Επί τούτου, πρώτοι ο Όμηρος και ο Ησίοδος, αναφέρουν άγρια μελίσσια σε σπηλιές ή σε βελανιδιές ενώ το αρχαιότερο εύρημα είναι ένα σκεύος καπνίσματος των μελισσών από το Σέσκλο της Θεσσαλίας και χρονολογείται στα τέλη της νεολιθικής περιόδου (4500 – 3300 π.Χ.). Επίσης στην Κρήτη κατά τις ανασκαφές στην Φαιστό ευρέθησαν κυψέλες από πηλό που χρονολογούνται στην Μινωική εποχή (3.400 π.Χ.).

Μία ακόμη απόδειξη για την σημαντική θέση της Μέλισσας και του νέκταρ της στην κοινωνία μας δίνεται μέσα από την Ελληνική Μυθολογία, όπως:

• Η μορφή της Θεάς Μητέρας προ-Άρτεμης που απεικονίζεται ως μισή μέλισσα μισή γυναίκα.

• Η ονομασία που αποδίδεται στον Θεό του Ολύμπου Δίας ο Μελισσεύς ή Μελισσαίος, χάρη στις ιερές μέλισσες που τον μεγάλωσαν μέσα στην σπήλια στο ‘’Ιδαίο Άντρο’’ της Κρήτης.

• Ο Τροφώνιος, θεϊκό παιδί που τράφηκε με μέλι από νύμφες μέσα σε ιερή σπηλιά, όπου το δρόμο ως εκεί έδειξαν μέλισσες, οι λεγόμενες τροφωνιάδες.

• Αρισταίος, γιος του Απόλλωνα και της Κυρήνης, ήταν ο εισηγητής της καλλιέργειας των μελισσών, του σταφυλιού και της ελιάς, ο προστάτης των βοσκών και των κυνηγών και θεράποντας της ιατρικής και της μαντικής.

• Η παράδοση στην είσοδο του Κάτω Κόσμου, όπου ο νεκρός έπρεπε να έχει μαζί του, μέσα από τον ποταμό Αχέροντα, μια μελόπιτα για να εξευμενίσει τον τρομερό φύλακα του Άδη, Κέρβερο.

• Ενώ τέλος ο πιο γνωστός ίσως μύθος σε όλους τους Έλληνες, τα φτερά που κατασκεύασε ο Δαίδαλος από κερί κηρύθρας μελισσών για τον ίδιο και το γιο του, Ίκαρο.

Υπήρξε λοιπόν οργανωμένη μελισσοκομία στην αρχαία Ελλάδα, με σκοπό την παραγωγή φυσικού μελιού γνωστού από τα τότε χρόνια για τις ευεργετικές του ιδιότητες. Η φήμη του συνεχίζεται και στην εποχή του Μεσαίωνα. Πλέον η μελισσοκομία εξελίσσεται σε όλη την Ευρώπη σε επαγγελματική βάση εκμεταλλευόμενη την αύξηση της ζήτησης μελιού και κεριού. Η πληθυσμιακή αύξηση και η σύνδεση του κεριού με τις θρησκευτικές και καθημερινές λειτουργίες αποτελούν την κινητήρια δύναμη.