Τραχειακή Ακαρίαση

Οφείλεται στο μικροσκοπικό ακάρι Acarapis woodi, που προσβάλλει τις ακμαίες μέλισσες. Το γονιμοποιημένο ακάρι προσβάλλει εργάτριες, κηφήνες και βασίλισσες. Εισέρχεται από το πρώτο θωρακικό στίγμα της μέλισσας στην αναπνευστική τραχεία, όπου αποθέτει 5-7 αυγά, ένα την ημέρα. Μετά από 3-4 ημέρες τα αυγά εκκολάπτονται. Τα μεν αρσενικά ενηλικιώνονται σε 11-12 ημέρες, τα δε θηλυκά σε 13 - 16 ημέρες. Με τα στοματικά τους όργανα τρυπούν την τραχεία και τρέφονται με την αιμολέμφο. Μέρος της αιμολέμφου μπαίνει στις τραχείες και στερεοποιείται, η τραχεία αποφράσσεται όταν αναπτυχθούν 3-4 γενεές ακάρεων. Μετά την ενηλικίωση τα ακάρεα ζευγαρώνουν, βγαίνουν από το αναπνευστικό στίγμα της μέλισσας και προσβάλλουν άλλες μέλισσες. Τα ακάρεα ζουν αποκλειστικά στο εσωτερικό των τραχειών της μέλισσας, το χειμώνα όμως πιθανό να βρεθούν και στη βάση των φτερών.

Η τραχειακή ακαρίαση εμφανίζεται σε μεγαλύτερους πληθυσμούς το φθινόπωρο και την άνοιξη. Το καλοκαίρι περιορίζεται σημαντικά από τις υψηλές θερμοκρασίες. Η αρρώστια μεταδίδεται από τις μεγαλύτερες μέλισσες (άνω των 16 ημερών) στις μικρότερες (κάτω των 4 ημερών). Πιθανή αιτία της εκλεκτικής αυτής μόλυνσης είναι κάποια άγνωστη χημική οσμή.

Η αρρώστια μεταδίδεται από κυψέλη σε κυψέλη ή από μελισσοκομείο σε μελισσοκομείο με την παραπλάνηση, τη λεηλασία, τους αφεσμούς και την αγοραπωλησία σμηνών. Παράγοντες που ευνοούν την ασθένεια είναι οι συνθήκες που ευνοούν τον περιορισμό των μελισσών στην κυψέλη (περιορισμένη νεκταροέκκριση) και οι αντίξοες καιρικές συνθήκες, γιατί οι μολύνουσες συλλέκτριες βρίσκονται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε επαφή με τις ευπρόσβλητες νεαρές μέλισσες.

Συμπτώματα:

Στην αρχή της μόλυνσης δεν παρουσιάζονται στο μελίσσι ενδείξεις της αρρώστιας. Τα συμπτώματα εμφανίζονται αργότερα, όταν η προσβολή επεκταθεί και είναι τα εξής:

• Οι μέλισσες αδυνατούν να πετάξουν.
• Έχουν ανοιγμένα μη φυσιολογικά τα φτερά και διογκωμένη την κοιλιά τους.
• Σέρνονται στο έδαφος, κουβαριάζονται σε μικρές ομάδες στα χόρτα μπροστά στην κυψέλη.
• Είναι ανήσυχες και νευρικές.
• Ο αριθμός νεκρών μελισσών μπροστά στις κυψέλες είναι μεγάλος.
• Τα μελίσσια δεν μπορούν να σχηματίσουν συμπαγή μελισσόσφαιρα και χάνονται αργά το χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη.
• Μέλισσες που παρουσιάζουν τις πιο πάνω ενδείξεις, εξεταζόμενες στο μικροσκόπιο έχουν ακάρεα στην προθωρακική τους τραχεία.

Αντιμετώπιση:

• Τα μελίσσια μεταφέρονται συνεχώς σε ανθοφορίες, ώστε οι προσβλημένες συλλέκτριες να βρίσκονται μικρότερο χρονικό διάστημα σε επαφή με τις νεαρές μέλισσες.
• Το καλοκαίρι τα μελίσσια που έχουν προσβληθεί μεταφέρονται σε μαύρες κυψέλες και τοποθετούνται στον ήλιο, γιατί οι υψηλές θερμοκρασίες θανατώνουν το ακάρι.
• Προσπάθειες για περιορισμό λεηλασίας και παραπλάνησης.
• Μεταφέρονται τα μελίσσια στα πεύκα, όπου διαταράσσεται σημαντικά η αναλογία νεαρών προς συλλέκτριες.
• Χρησιμοποιούνται ανθεκτικά μελίσσια. Εκτρέφονται βασίλισσες από μελίσσια με ελάχιστη ως καθόλου προσβολή από μελισσοκομεία που ενώ είχαν βαριά προσβολή δεν έτυχαν καμίας θεραπευτικής αγωγής.