Ηλεκτρονικό Τσιγάρο, τι ισχύει πραγματικά;

Γράφει ο Δρ. Αλέξανδρος Δ. Βίσκος, Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος, Διευθυντής Πνευμονολογικού Τμήματος, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι  μία συσκευή που λειτουργεί με μπαταρία και η χρήση τoυ μοιάζει με τη χρήση των συμβατικών τσιγάρων, παρέχοντας στους καπνιστές την εμπειρία του καπνίσματος, χωρίς φυσική φλόγα, χρησιμοποιώντας μικροηλεκτρονική τεχνολογία.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο έχει την εικόνα, την αίσθηση, τη γεύση και το μέγεθος του παραδοσιακού τσιγάρου και μπορεί να περιέχει νικοτίνη ή άλλες αρωματικές ουσίες. Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά, πριν 10 περίπου χρόνια, στην Κίνα. Έκτοτε, έχει διαδοθεί σε όλο τον κόσμο, αριθμώντας ήδη εκατομμύρια νυν και πρώην χρήστες. Ουσιαστικά, πρόκειται για έναν εναλλακτικό τρόπο καπνίσματος. Το χρησιμοποιούν κυρίως δυο κατηγορίες ατόμων, καπνιστές που επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα και νέα άτομα, ακόμα και ανήλικοι, που δεν κάπνιζαν συμβατικά τσιγάρα, αλλά ξεκινούν με αυτό πιστεύοντας ότι είναι ακίνδυνο ή έστω λιγότερο επικίνδυνο από το τσιγάρο. Δυστυχώς όμως και οι δύο απόψεις είναι λανθασμένες.

Όσον αφορά στην πρώτη κατηγορία, αυτή δηλαδή των καπνιστών, η συντριπτική πλειοψηφία δεν καταφέρνει να απαλλαγεί από την καπνιστική συνήθεια και επιστρέφει σε αυτή μετά την πάροδο λίγων μηνών. Οι βασικοί λόγοι είναι η συνέχιση της έκθεσής τους στη νικοτίνη (ουσία εξαιρετικά εξαρτησιογόνος) αλλά και το όλο τελετουργικό της χρήσης που είναι απολύτως όμοιο με αυτό της χρήσης των παραδοσιακών τσιγάρων. Έτσι, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, ο χρήστης του ηλεκτρονικού τσιγάρου παραμένει δέσμιος της συνήθειάς του.

Η δεύτερη ομάδα χρηστών είναι νέοι. Πολλοί από αυτούς δεν έχουν μάλιστα ποτέ καπνίσει και πιστεύουν πως αυτό που κάνουν είναι ασφαλές. Σίγουρα το ηλεκτρονικό τσιγάρο περιέχει πολύ λιγότερες τοξικές και καρκινογόνες ουσίες από ότι τα συμβατικά τσιγάρα. Η βασική τοξική ουσία που περιέχει είναι η διαιθυλαινογλυκόλη. Αναλύσεις του FDA έδειξαν πως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μπορεί να περιέχουν και άλλες καρκινογόνες ουσίες, όπως νιτροζαμίνες (nitrosamines), στοιχεία του καπνού πιθανώς επιβλαβή στον άνθρωπο, όπως η αναβασίνη (anabasine) και η βήτα-νικοτυρίνη (beta-nicotyrine). Επίσης, η έκθεση και στα υπόλοιπα μέρη της συσκευής (μπαταρία) δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι ακίνδυνη και δεν έχει ακόμα μελετηθεί επαρκώς.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος όμως από τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου είναι η μετάβαση σε χρήση κανονικών τσιγάρων, κάτι που φαίνεται να συμβαίνει αρκετά συχνά.

Η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία υποστηρίζει ότι οι καπνιστές δε θα πρέπει να ανταλλάσουν ένα καρκινογόνο προϊόν με ένα λιγότερο καρκινογόνο. Επίσης, αντιτίθεται στη χρήση όλων των προϊόντων καπνού καθώς και στην προώθηση προϊόντων νικοτίνης χωρίς έγκριση, όπως ο μασώμενoς καπνός και άλλα νέα προϊόντα, που περιλαμβάνουν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα (e-cigs), το snuss (σουηδικό ενδοστοματικό προϊόν καπνού), το διαλυόμενο καπνό και το ναργιλέ.

Σε απάντηση για την επιτυχή αύξηση των πολιτικών ενάντια στο τσιγάρο, η καπνοβιομηχανία έχει αναπτύξει αυτά τα νέα προϊόντα, επιτρέποντας στους καταναλωτές να αποκτήσουν τη νικοτίνη χωρίς τη χρήση τσιγάρου. Τελευταία, υπάρχουν πολλές αναφορές, από πολλά κράτη ανά τον κόσμο, για περιπτώσεις δηλητηριάσεων παιδιών από τις αμπούλες νικοτίνης που χρησιμοποιούνται ως ανταλλακτικά της συσκευής.

Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε ότι:

• Το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν αποτελεί αξιόπιστο τρόπο διακοπής καπνίσματος ούτε και έχει την επιστημονική πιστοποίηση των άλλων επιτρεπόμενων φαρμακευτικών σκευασμάτων για τη διακοπή του καπνίσματος. Περιέχει σίγουρα λιγότερες τοξικές και καρκινογόνες ουσίες από ότι τα κανονικά τσιγάρα.
• Η επικινδυνότητά του (σίγουρα υπαρκτή) ακόμα δεν έχει επαρκώς μελετηθεί. Αποτελεί εισαγωγικό στάδιο για τη μετάβαση στο κανονικό κάπνισμα, κυρίως νέων ατόμων που δεν έχουν προηγουμένως καπνίσει.
• Ενισχύει στα παιδιά και στους εφήβους το μήνυμα πως το κάπνισμα δεν είναι επικίνδυνο, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τον κίνδυνο εξάρτησης από τη νικοτίνη. Σε αυτό βοηθά η ελεύθερη, χωρίς περιορισμούς σε πολλές χώρες, χρήση του, καθώς και η ευρύτατη διαφημιστική προώθησή του (θεωρείται αντικείμενο μόδας).